W niedziel? we wroc?awskim szpitalu zmar? polski in?ynier, elektronik i informatyk, twórca pierwszego polskiego mikrokomputera K-202 Jacek Karpi?ski. Mia? 83 lata.
- Chorowa?, od d?u?szego czasu by? bardzo s?aby - powiedzia? syn zmar?ego Daniel Karpi?ski. Informatyk cierpia? na zanik mi??ni.

Jacek Karpi?ski urodzi? si? w Turynie. W czasie okupacji by? ?o?nierzem batalionu "Zo?ka", w jednym pododdziale z Krzysztofem Kamilem Baczy?skim. Ci??ko ranny prze?y? powstanie w Warszawie, a za bohaterstwo na polu walki zosta? trzykrotnie odznaczony Krzy?em Walecznych.

Po wojnie studiowa? elektronik? na politechnikach w ?odzi i Warszawie. Po studiach, z uwagi na sw? przesz?o?? okupacyjn?, mia? problem ze znalezieniem sta?ej pracy poza uczelni?. Jako adiunkt w Polskiej Akademii Nauk w 1957 roku zbudowa? swój pierwszy du?y wynalazek - maszyn? elektronow? AAH do automatycznego prognozowania pogody w Pa?stwowym Instytucie Hydrologiczno-Meteorologicznym.

W 1960 roku Karpi?ski znalaz? si? w?ród sze?ciu finalistów ?wiatowego konkursu UNESCO, co zapewni?o mu mo?liwo?? studiów na uniwersytetach Harvard i Massachusetts Institute of Technology. Po dwóch latach wynalazca odrzuci? propozycj? pozostania na sta?e w USA i powróci? do kraju.

Efektem studiów by?o zbudowanie w po?owie lat 60. Erceptronu - maszyny do szybkiego uczenia si?: identyfikuj?cej obrazki, teksty pisane i wzory, pomagaj?cej szybko przyswaja? materia? na zasadzie skojarze?. By? to pierwszy tego typu w Europie i drugi na ?wiecie wynalazek.

Po przej?ciu do Zak?adu Fizyki Do?wiadczalnej Uniwersytetu Warszawskiego Karpi?ski zaprojektowa? i zbudowa? KAR-65, uniwersalny komputer do oblicze?. Urz?dzenie zbudowane na polskich tranzystorach i diodach wykonywa?o 100 tys. operacji na sekund? - trzy razy wi?cej ni? gigantycznych rozmiarów komputer "Odra", wroc?awskich zak?adów Elwro. KAR-65 kosztowa? 6 mln ówczesnych z?otych, podczas gdy komputer z Wroc?awia - prawie 200 milionów z?.

Komputer nie zosta? wdro?ony do produkcji, ale Karpi?ski wkrótce stworzy? doskonalsze urz?dzenie K-202, prototyp wspó?czesnych komputerów klasy PC. - Powsta? minikomputer na elementach elektronicznych czwartej generacji, stanowi?cy w swojej klasie najbardziej uniwersaln? maszyn? ?wiata. Liczy z szybko?ci? miliona operacji na sekund? i w tym dorównuj? mu tylko ameryka?ski minikomputer Super-Nova i angielski Modular One (najnowsza Odra-1304 liczy 20 razy wolniej) - relacjonowa?a ówczesna prasa.

Urz?dzenie zosta?o entuzjastycznie ocenione za granic? i wkrótce jego produkcj? mia?a si? zaj?? powo?ana do tego celu "spó?ka" polsko-brytyjska. Mimo ogromnych zamówie? i oficjalnego poparcia Edwarda Gierka powsta?o zaledwie 30 egzemplarzy komputera. Produkcj? jednak szybko przerwano, zespó? konstrukcyjny rozwi?zano, a Karpi?ski zosta? zwolniony.

W latach 70. konstruktor nie móg? znale?? pracy zgodnej ze swymi kwalifikacjami i do?wiadczeniem, a wyjazdu za granic? mu zabroniono. W prote?cie przeciw takiemu traktowaniu, w 1978 roku wynaj?? zrujnowane gospodarstwo pod Olsztynem i zaj?? si? hodowl? ?wi?.

Gdy w 1980 roku zablokowano jego nominacj? na dyrektora fabryki komputerów "Era" wyjecha? do Szwajcarii, gdzie zatrudni? si? u Stefana Kudelskiego, producenta profesjonalnych magnetofonów NAGRA.

Do kraju powróci? w 1990 roku, by doradza? w dziedzinie informatyki Leszkowi Balcerowiczowi.

sk?d przedruk ?

Nast?pnym razem baranie podaj ?ród?o wiadomo?ci.